Τα παλιότερα χρόνια, πριν την έλευση του αυτοκινήτου, τα μονοπάτια ένωναν προορισμούς, ήταν η οδός για το αντάμωμα ανθρώπων. Όσο πιο σύντομο και καλό ήταν το μονοπάτι, τόσο πιο χρήσιμο ήταν. Τα μονοπάτια αυτά, αρχαία ή νεώτερα, κουβαλούν ιστορικές μνήμες. Κάποιες φορές είναι και τμήμα μύθων. Σήμερα τα μονοπάτια τα χρησιμοποιούν κυρίως οι πεζοπόροι – περιηγητές. Για αυτούς, το μονοπάτι αξιολογείται ως “καλύτερο” όχι από το πόσο σύντομο είναι, αλλά από τον πλούτο του σε ιστορικά και περιβαλλοντικά στοιχεία. Όπως το ταξίδι του Οδυσσέα, έτσι και τα μονοπάτια σήμερα αποτελούν ένα ταξίδι στο χρόνο, στο παρελθόν αλλά και στο μέλλον, το οποίο όσο πιο πλούσιο είναι σε κάθε του βήμα, τόσο πιο ευχαριστημένοι και γεμάτοι εμπειρίες φτάνουμε στον προορισμό μας. Τον Οκτώβριο του 2015 επισκεφθήκαμε την Ιθάκη με σκοπό τη διερεύνηση της δυνατότητας ανάπτυξης δικτύου πεζοπορικών διαδρομών. Η Ιθάκη είναι ένα πολύ ιδιαίτερο νησί, με πλούσια ιστορία, παγκοσμίως διάσημη μυθολογία και τοπία που εντυπωσιάζουν με την αντίθεση των χρωμάτων τους και την ποικιλομορφία. Τα μονοπάτια που είδαμε είναι πολλά, και σε κάθε περίπτωση επαρκούν για να δημιουργηθεί ένα ικανό δίκτυο, που σε συνδυασμό με σωστή προβολή, θα λειτουργήσει ως πόλος έλξης για μεγάλο αριθμό πεζοπόρων.
Στις αρχές Σεπτεμβρίου 2015 εκπροσωπήσαμε τη Σίφνο σε μία από τις μεγαλύτερες εκθέσεις πεζοπορικού τουρισμού, την Tour Natur, στο Dusseldorf της Γερμανίας. Έχοντας ολοκληρώσει τη σήμανση 104 χιλιομέτρων μονοπατιών στο όμορφο αυτό νησί, η συμμετοχή στην έκθεση ήταν μία από τις δράσεις προβολής μέσω των οποίων ο Δήμος Σίφνου στοχεύει στην αύξηση του πεζοπορικού τουρισμού. Και όχι αδίκως, καθώς την έκθεση επισκέφθηκαν περί τις 40.000 άτομα! Στις τρεις μέρες διάρκειας της έκθεσης, μοιράσαμε αμέτρητα από τα νέα φυλλάδια των μονοπατιών της Σίφνου, παρουσιάσαμε σε πολλούς επισκέπτες τη νέα ιστοσελίδα που φτιάξαμε (www.sifnostrails.com) καθώς και μοιράσαμε τοπικές λιχουδιές, οι οποίες εντυπωσίασαν τους Γερμανούς! Στην έκθεση, η Ελλάδα είχε το μεγαλύτερο περίπτερο από τις χώρες εκτός Γερμανίας. Η συμμετοχή της χώρας μας ήταν πολύ ικανοποιητική, όχι μόνο σε αριθμό αλλά κυρίως σε ποιότητα. Πολλά νησιά και άλλα μέρη της Ελλάδας ήρθαν να παρουσιάσουν τα μονοπάτια τους και άλλες δραστηριότητες φύσης και πολιτισμού. Το Menalon Trail, τα Andros Routes, η Κάλυμνος, η Αμοργός, η Τήνος, η Κέα, η Θάσος, η Ροδόπη, η Πιερία, η Κρήτη, η Χαλκιδική αλλά και η Κύπρος ήταν δυναμικά παρόντες! Μέσα από την έκθεση και τις συμμετοχές της Ελλάδας, αναδείχθηκε και η ανάγκη επικοινωνίας και συντονισμού σε εθνικό επίπεδο των ανθρώπων που ασχολούνται με την υποδομή των πεζοπορικών μονοπατιών, ώστε η Χώρα να γίνει ένας παγκοσμίου επιπέδου πεζοπορικός προορισμός.
Στις αρχές Αυγούστου 2015, η κινέζικη οργάνωση China Volkssport Association μας κάλεσε ως εμπειρογνώμονες για συμβουλές στην ανάπτυξη πεζοπορικών μονοπατιών στην περιοχή του Κανάς, στο Xinjiang της Κίνας. Η επίσκεψή μας διήρκεσε συνολικά 8 μέρες. Στο διάστημα αυτό περπατήσαμε μονοπάτια, κάναμε ιππασία, επισκεφθήκαμε απομακρυσμένες περιοχές και σημεία ιδιαίτερου φυσικού κάλλους και γνωρίσαμε τον τοπικό πολιτισμό (Μογγόλοι, Καζάκοι και Κινέζοι). Η έρευνά μας είχε ως αποτέλεσμα να επαναπροσδιοριστεί ο σχεδιασμός των μονοπατιών που είχαν αρχικά προβλεφθεί, ώστε οι διαδρομές να είναι πιο ευχάριστες για πεζοπορία και να διέρχονται από περισσότερα αξιοθέατα. Ταυτόχρονα, παρουσιάσαμε ολοκληρωμένο σχέδιο ενίσχυσης των διαδρομών με υποδομές όπως καταφύγια, θέσεις ξεκούρασης και φυσικά σήμανση. Ιδιαίτερο βάρος δόθηκε στην εκμάθηση των κινέζων συνεργατών μας για τη διαδικασία σχεδιασμού και τοποθέτησης σήμανσης. Το έργο προχωράει κανονικά, και σε σύντομο διάστημα, σύμφωνα με το ανακοινωθέν χρονοδιάγραμμα, τα μονοπάτια θα είναι έτοιμα για το κοινό!
Ξεκίνησε η λειτουργία της ιστοσελίδας που κατασκευάσαμε για τα σηματοδοτημένα μονοπάτια της Σίφνου www.sifnostrails.com! Προς το παρόν η σελίδα είναι στα αγγλικά, και θα ακολουθήσουν τα ελληνικά, τα γαλλικά και τα γερμανικά. Η ιστοσελίδα παρουσιάζει αναλυτικά και τις 19 διαδρομές, όπου στη σελίδα της κάθε διαδρομής βρίσκεται πλούσιο φωτογραφικό υλικό, κείμενο περιγραφής, διαδραστικός χάρτης και τεχνικά στοιχεία. Επίσης, για όσους χρήστες διαθέτουν GPS ή Smartphone, δίδεται η δυνατότητα μεταφόρτωσης του ηλεκτρονικού αρχείου της κάθε διαδρομής σε μορφή gpx. Επίσης, το κάθε μονοπάτια συνοδεύεται από μονοσέλιδη ή δισέλιδη εκτυπώσιμη παρουσίαση σε μορφή PDF. Στην ιστοσελίδα παρατίθενται και γενικότερες πληροφορίες για τη διευκόλυνση του ταξιδιού και της μετακίνησης στη Σίφνο, για τον απαιτούμενο εξοπλισμό, κ.ά. Σας προσκαλούμε λοιπόν να επισκεφθείτε και την ιστοσελίδα αλλά και τη Σίφνο, ξεκινώντας από εδώ: www.sifnostrails.com
Στις αρχές του 2015, ο Δήμος Σίφνου μας ανέθεσε την αναβάθμιση του δικτύου πεζοπορικών διαδρομών του νησιού. Κατά τις πρώτες επισκέψεις μας διαπιστώσαμε πως οι εργασίες σήμανσης που είχαν γίνει τα προηγούμενα χρόνια ήταν αποσπασματικές, και δεν υπήρχε καμία ομοιομορφία. Ταυτόχρονα, πολλές διαδρομές ξεκινούσαν από “τυφλά” σημεία, τα οποία δύσκολα εντόπιζε ο εν δυνάμει πεζοπόρος. Τέλος, λίγα έως ελάχιστα ήταν αυτά που είχαν γίνει για την άρτια και ολοκληρωμένη προβολή των μονοπατιών στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Οι προσπάθειές μας επικεντρώθηκαν εξ’ αρχής στην εναρμόνιση της σηματοδότησης. Σε πρώτο στάδιο αφαιρέθηκαν οι προηγούμενες σημάνσεις, καθαρίστηκαν κάποια σημαντικά τμήματα, και πολλές διαδρομές επανασχεδιάστηκαν ώστε να έχουν ως σημείο εκκίνησης κάποιο σημείο αναφοράς εντός οικισμών. Έτσι, ξεκίνησε και η τοποθέτηση της νέας σήμανσης. Κατ’ αρχήν χρησιμοποιήθηκε προσεχτικά εφαρμοσμένο χρώμα (λευκό και κόκκινο), και στις κύριες διασταυρώσεις ένα πρωτοποριακό σύστημα με πασσάλους που αναφέρουν τις κατευθύνσεις. Σε κομβικά σημεία του νησιού τοποθετήθηκαν κεντρικές πινακίδες με το χάρτη όλου του δικτύου, και στην αρχή της κάθε διαδρομής θα τοποθετηθούν πινακίδες “εισαγωγής” σε ελληνικά, αγγλικά και γαλλικά. Το νέο δίκτυο της Σίφνου έχει 19 διαδρομές (10 κύριες και 9 δευτερεύουσες) και συνολικό μήκος 100 χιλιόμετρα (σε σχέση με τα περίπου 65 που είχε όταν το αναλάβαμε). Όλες οι διαδρομές συνδέονται μεταξύ τους εκτός από τις διαδρομές 9 και 9Α στο βόρειο τμήμα του νησιού. Το δίκτυο των πεζοποριών της Σίφνου είναι ένα από τα καλύτερα και τα πιο πλούσια σε φύση και ιστορία του Αιγαίου, και αξίζει να το επισκεφθείτε!
Μπορείτε να επισκεφθείτε την ιστοσελίδα των μονοπατιών της Σίφνου εδώ: SIFNOS TRAILS
Στα μέσα Μαΐου του 2015, συμμετείχαμε στο Διεθνές συνέδριο για τα μονοπάτια, που οργάνωσε η American Trails στο Πόρτλαντ των ΗΠΑ. Το γενικότερο θέμα του συνεδρίου ήταν οι λύσεις για την επιτυχή επίλυση προβλημάτων που παρουσιάζονται στο χώρο του σχεδιασμού και της βιωσιμότητας προγραμμάτων μονοπατιών. Στο συνέδριο συμμετείχαν πάνω από 750 άτομα προερχόμενα από οργανώσεις από όλες τις πολιτείες της Αμερικής, καθώς και από πολλές χώρες όλων των ηπείρων. Η Paths of Greece ήταν καλεσμένη, με σκοπό την παρουσίαση του έργου που γίνεται στην Ελλάδα, καθώς και μια ομιλία με θέμα “Εφαρμόσιμες λύσεις για την επιτυχή ανάπτυξη δικτύων μονοπατιών εν μέσω οικονομικής κρίσης”. Τα συμπεράσματα του συνεδρίου ήταν ιδιαίτερα χρήσιμα, καθώς παρόλες τις διαφορές που μπορεί να υπάρχουν μεταξύ των διαφόρων χωρών, τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν όσοι ασχολούνται με τη δημιουργία μονοπατιών έχουν πολλές ομοιότητες. Στις πολυάριθμες ομιλίες και παρουσιάσεις δόθηκαν απαντήσεις σε εξειδικευμένα προβλήματα, όπως αυτό της κοινής χρήσης των μονοπατιών από πεζοπόρους, ποδηλάτες και μηχανοκίνητα μέσα, ή το πρόβλημα της διέλευσης από ιδιωτική γη. Ταυτόχρονα, στις συζητήσεις που ακολουθούσαν, γινόταν ανταλλαγή απόψεων και εμπειριών. Μέσα από τις συζητήσεις αυτές, φάνηκε για άλλη μια φορά η σημασία της δικτύωσης σε παγκόσμιο επίπεδο. Η Paths of Greece εδώ και δύο χρόνια συμμετέχει στο Διοικητικό Συμβούλιο του World Trails Network, το οποίο στο συνέρδιο του Πόρτλαντ απέκτησε πολλά νέα μέλη, και αποτελεί τη μοναδική παγκόσμια πλατφόρμα επικοινωνίας, δικτύωσης και ανταλλαγής γνώσεων μεταξύ των οργανώσεων που ασχολούνται με μονοπάτια.
Ταυτόχρονα με τις ομιλίες, λειτούργησε και μεγάλη έκθεση με προϊόντα σχετικά με τα μονοπάτια (σημάνσεις, εξοπλισμός κτλ.) αλλά και περίπτερα για τα μονοπάτια.
Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε για μια ακόμη φορά την American Trails για την εξαιρετική ευκαιρία που έδωσαν σε όλες τις οργανώσεις να γνωριστούν καλύτερα και να ενδυναμώσουν τις σχέσεις τους.
Τον Φεβρουάριο του 2015 βρεθήκαμε στην Κάσο, να παλεύουμε με τις μπόρες και τον άνεμο για να ανακαλύψουμε τα χαμένα μονοπάτια του νησιού! Στην αρχή ήμασταν δύσπιστοι. Λίγο ο καιρός που τα σήκωνε όλα, λίγο η κλασσική εποχιακή «παρακμή» των ελληνικών νησιών το χειμώνα, αρχίσαμε κάπως μουδιασμένοι το περπάτημα. Σύντομα υποπτευθήκαμε πως η Κάσος έκρυβε πολύ καλά τα μυστικά της. Περπατώντας όμως τα ανακαλύπτεις όλα! Και φροντίσαμε να μην αφήσουμε τίποτα… ή σχεδόν! Κάθε μέρα πεζοπορίας στην Κάσο ήταν πιο εντυπωσιακή από την προηγούμενη! Περπατώντας στα χνάρια των παλιών, ανάμεσα στις αμέτρητες πεζούλες, πατήσαμε κορυφές και γκρεμούς, διαβήκαμε φαράγγια, παραλίες δυσπρόσιτες αλλά και λίμνες (!), μπήκαμε σε ερειπωμένα τυροκομεία, μύλους και παλιά αρχοντικά, περπατήσαμε σε αρχαία σκαλιστά σκαλοπάτια, είδαμε σπηλιές με ίχνη κατοίκησης από την προϊστορία και άλλα πολλά! Δεν περπατούσαμε ποτέ μόνοι βέβαια. Μας συνόδευαν συνεχώς πρόβατα (διακριτικά πάντα), που εξισορροπούσαν τη μυρωδιά των ανθισμένων κρίνων που είναι διάσπαρτα σε όλο το νησί!
Και φυσικά τα βράδια, ανακαλύπταμε τον αυθεντικό τρόπο ζωής που λίγα νησιά ακόμη προσφέρουν, συνοδεία της περίφημης λύρας της Κάσου στα στέκια που είναι ανοικτά και το χειμώνα, δοκιμάζοντας τυριά, μακαρούνες και άλλα τοπικά εδέσματα.
Αναμφίβολα η Κάσος είναι ένας εξαιρετικός προορισμός, για όλες τις εποχές του χρόνου. Σύντομα, οργανώνοντας τα μονοπάτια της, τα μυστικά της θα προσελκύσουν πολύ κόσμο! Θα σας ενημερώσουμε όταν ετοιμάσουμε το δίκτυο μονοπατιών, λίγο πριν από το καλοκαίρι, σε συνεργασία με το Δήμο Κάσου!
Πριν από κάποιους μήνες, λάβαμε μια πρόσκληση από το ξενοδοχείο Aegialis Hotel & Spa, για να επισκεφθούμε την Αμοργό και τα μονοπάτια της. Έτσι, τον Οκτώβριο του 2014, μπήκαμε στο πλοίο και μετά από ένα πολύωρο αλλά άνετο ταξίδι φτάσαμε στο λιμάνι της Αιγιάλης. Την επομένη το πρωί αντικρύσαμε ένα εξαιρετικό τοπίο! Μετά από το (επιτέλους) “ελληνικό πρωινό” και την πολύ ενδιαφέρουσα ξενάγηση στα βιολογικά μποστάνια του ξενοδοχείου, ξεκινήσαμε το περπάτημα στα “Γαλάζια Μονοπάτια” της Αμοργού! Κάναμε αρκετά χιλιόμετρα κάθε μέρα, αλλά γνωρίζαμε πως το βράδυ θα ξεκουραζόμασταν στις εγκαταστάσεις SPA του ξενοδοχείου, πράγμα το οποίο εμπλούτισε την εμπειρία της πεζοπορίας. Αποκομίσαμε τις καλύτερες εντυπώσεις από αυτόν τον κορυφαίο πεζοπορικό προορισμό, όπου η φιλοξενία, τα παλιά, καλοσυντηρημένα μονοπάτια, τα όμορφα χωριά, τα γαϊδουράκια, τα ξωκλήσια, οι πεζούλες, τα αρχαία, τα απόκρυμνα βράχια και το απέραντο γαλάζιο, συνθέτουν ένα σκηνικό μαγευτικό. Παρακάτω θα βρείτε ένα χάρτη από μια διαδρομή εν μέρει δύσκολη, αλλά εκπληκτική!
Οι Πρέσπες είναι ένας μαγευτικός τόπος, που ο καθένας μας θα πρέπει να επισκεφθεί τουλάχιστον μία φορά στη ζωή του! Το τοπίο και η γαλήνη του, ο πλούτος της φύσης και η αρμονία, η ευγένεια που κυριαρχεί παντού, χαρίζουν στον επισκέπτη μια αίσθηση μοναδική. Σε συνεργασία με την Εταιρία Προστασίας Πρεσπών, στα πλαίσια του προγράμματος LIFE “JunEx”, ολοκληρώσαμε πριν από λίγες ημέρες τη σηματοδότηση δύο μονοπατιών στις όμορφες αυτές λίμνες. Το πρόγραμμα JunEx έχει ως σκοπό την αποκατάσταση και διατήρηση των ελληνικών δασών Αρκεύθου (Juniperetum excelsae) στο Εθνικό Πάρκο Πρεσπών. Η πρώτη διαδρομή συνδέει το χωριό Ψαράδες με το ακρωτήριο Ρότι και το Ασκητήριο της Μεταμόρφωσης, ενώ η δεύτερη ανεβαίνει από την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου στην κορυφή του Όρους Ντέβας, περνώντας από τις εγκαταστάσεις των τελευταίων πολυβολείων του Δημοκρατικού Στρατού. Η σηματοδότηση που έγινε έχει τα εξής χαρακτηριστικά: Στην αρχή έκαστου μονοπατιού, τοποθετήσαμε μεγάλες πινακίδες “εισαγωγής” με το χάρτη της διαδρομής και κείμενο περιγραφής. Στις κύριες διασταυρώσεις τοποθετήθηκαν μεταλλικοί πάσσαλοι με σήματα για τους προορισμούς και την κατεύθυνση της διαδρομής. Κατά μήκος των μονοπατιών χρησιμοποιήθηκαν ανθεκτικές κορδέλλες καθώς και χρώμα. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα μονοπάτια των Πρεσπών, υπάρχει ένας εξαιρετικός οδηγός, τον οποίο μπορείτε να προμηθευτείτε εδώ.
Τον Αύγουστο 2014, για 15η συνεχή χρονιά, επισκεφθήκαμε τα Αντικύθηρα. Τα Αντικύθηρα είναι ένα μικρό νησί, σε απόσταση 23 μιλίων από τα Κύθηρα (2 ώρες με το πλοίο…) και 21 μίλια από την Κρήτη (πάλι 2 ώρες…). Έχουν περίπου 30 μόνιμους κατοίκους, κάποιες χιλιάδες κατσίκες, και άγονο, άνυδρο έδαφος. Είναι ένας τόπος που εκ πρώτης όψεως μόνο ειδυλλιακός δεν μοιάζει. Για μας όμως, είναι ένας από τους κορυφαίους προορισμούς της Ελλάδας. Καθότι απομακρυσμένο, και χωρίς πολλές παραλίες, έχει γλυτώσει από οποιοδήποτε καταστροφικό τουριστικό ρεύμα. Έχει μια απίστευτη και δυσεύρετη άγρια ομορφιά, αποτελεί το μεγαλύτερο σταθμό παρατήρησης μεταναστευτικών πουλιών στη Μεσόγειο, έχει ένα ελληνιστικό κάστρο θεόρατων διαστάσεων, και δεν υπάρχουν παρά ελάχιστες τηλεοράσεις! Δεν το συζητάμε δε για βενζινάδικα, σούπερ μάρκετ ή άλλα μαγαζιά. Μόνο δύο καφενεία / παντοπωλεία / ταβέρνες, εκ των οποίων το ένα έχει διευρύνει τις δραστηριότητές του σε πρακτορείο εισιτηρίων και ταχυδρομείο! Εδώ και 15 χρόνια λοιπόν γίνονται αρχαιολογικές ανασκαφές στο Κάστρο των Αντικυθήρων, με όλο και πιο ενδιαφέροντα ευρήματα. Κάθε χρόνο συμμετέχουμε στις ανασκαφές αυτές, αλλά φέτος, το Paths of Greece αποφάσισε να προσφέρει εθελοντικά τη βελτίωση βατότητας και τη σηματοδότηση μονοπατιών επίσκεψης στα αρχαία αυτά. Έστι, σε ένα 10ήμερο εργασιών, διανοίχθηκε και σηματοδοτήθηκε μία κυκλική διαδρομή διάρκειας λίγο παραπάνω από 1 ώρα. Το μονοπάτι αυτό επιτρέπει στους επισκέπτες που δεν θα έχουν την τύχη να ξεναγηθούν από τους αρχαιολόγους, να δουν τα κύρια αξιοθέατα του Κάστρου. Σύντομα, θα σηματοδοτήσουμε, στα πλαίσια του προγράμματος Kythera Hiking, και την ξακουστή διαδρομή για το Φάρο των Αντικυθήρων.